شمول اقتصادی در اروپا: راهی به سوی رشد و توانمند سازی نیروی کار
باز کردن پتانسیل اروپا با قدرت شمول اقتصادی
معدن طلای استعدادهای پنهان در برابر دیدگان
۲۷ مارس ۲۰۲۵
تصور کنید یک زن جوان به نام «صوفیا» وجود دارد. او در یک محله کارگری در مادرید بزرگ شده و در ریاضیات استعداد بالایی دارد، اما هیچ‌گاه فرصتی برای پیگیری شغل در حوزه علم داده‌ها نداشته است. علیرغم استعدادهایش، موانعی همچون محدودیت در دسترسی به شبکه‌های حرفه‌ای، مشکلات مالی و تعصبات پنهان و قدرتمند در بازار کار، پیشرفت را برای او غیرممکن کرده است.
حال تصور کنید اگر این موانع وجود نداشت و اگر تنها استعداد—نه پس‌زمینه—معیاری برای فرصت‌ها بود. اگر اروپا می‌توانست پتانسیل میلیون‌ها نفر همچون صوفیا را شناسایی کرده و از آن استفاده کند، مهارت‌های بالقوه آزاد شده و رشد اقتصادی تحریک می‌شد، و به این ترتیب شکاف نیروی کار کاهش می‌یافت—تمام این‌ها بدون اینکه نیروی جدیدی به بازار کار افزوده شود.
این، همان چشم‌انداز پشت گزارش جدید ما است: شکستن سکون: چگونه تحرک اجتماعی می‌تواند اقتصاد اروپا را تقویت کند.
تحقیقات ما یک فرصت بزرگ را آشکار می‌کند: ترویج شمول اقتصادی می‌تواند به ۱۳ میلیون نفر از کارکنان کمک کند تا به مشاغل با مهارت‌های بالاتر دست یابند و تولید ناخالص داخلی اروپا را تا ۹ درصد افزایش دهند.
واقعیت تحرک محدود
تحرک اجتماعی—که در این گزارش به معنای توانایی حرکت به سمت بالا یا پایین در نردبان اقتصادی است—یک عامل کلیدی برای موفقیت شغلی افراد با استعداد به شمار می‌آید. با این حال، برای بسیاری از افراد، این نردبان فاقد پله‌های لازم است.
تحقیقات ما نشان می‌دهد که یک نفر از هر سه اروپایی با موانع عمده‌ای برای تحرک اجتماعی روبرو است. برای کسانی که از خانواده‌های کم‌درآمد می‌آیند، این مشکلات به شکل‌های مختلفی خود را نشان می‌دهند:
- نرخ بیکاری بالاتر
- دسترسی کمتر به مشاغل با مهارت
- رشد حرفه‌ای کندتر
این مشکلات زمانی پیچیده‌تر می‌شود که در نظر بگیریم جمعیت اروپا به سرعت در حال پیر شدن است. با افزایش جمعیت سالمندان و کاهش میزان تولد، در دهه‌های آینده با کاهش نیروی کار جوان مواجه خواهیم بود. در همین حال، مشاغل با مهارت‌های بالا، که بیشتر تحت تأثیر پیشرفت‌های فناوری قرار دارند، به سرعت در حال افزایش هستند. این تضاد، چالشی عظیم برای بازار کار اروپا ایجاد می‌کند.
با توجه به این شرایط، اگر فرصت‌های شغلی به افرادی با پس‌زمینه‌های اقتصادی پایین‌تر داده نشود، شکاف مهارتی و اقتصادی در سطح کلان گسترش خواهد یافت و منجر به کاهش رشد اقتصادی خواهد شد. هزینه بی‌عملی، تنها یک هزینه فردی نیست—بلکه یک هزینه اقتصادی است که بر کل جامعه اثر می‌گذارد.
چرا شرکت ها باید اهمیت دهند
این گزارش تأکید می‌کند که تحرک اجتماعی فقط یک گزینه خوب نیست—بلکه یک مزیت رقابتی است. به عبارت دیگر، شرکت‌ها باید به شمول اقتصادی توجه کنند زیرا این کار می‌تواند به عملکرد بهتر، نوآوری بیشتر و کارایی بالاتر منجر شود.
شرکت‌هایی که تیم‌های متنوعی دارند و شامل افرادی از پس‌زمینه‌های اقتصادی مختلف هستند، عملکرد بهتری نسبت به همتایان خود دارند. این شرکت‌ها نوآورتر، مقاوم‌تر و تولیدی‌تر هستند. در حقیقت، مطالعات مختلف نشان داده‌اند که تنوع در محیط‌های کاری منجر به تولید ایده‌های نو و ایجاد راه‌حل‌های خلاقانه برای چالش‌ها می‌شود.
با این حال، با وجود این مزایا، تعداد کمی از سازمان‌ها به تنوع اقتصادی اولویت می‌دهند. بسیاری از شرکت‌ها درک نمی‌کنند که عدم توجه به تنوع اقتصادی می‌تواند در درازمدت برای آنها زیان‌بار باشد.
نکات قابل توجه عبارتند از:
- ۵۲ درصد از کارکنان با پس‌زمینه‌های اقتصادی پایین‌تر برای پیوستن به شرکتی که شمول اقتصادی را ترویج می‌کند، شرکت خود را ترک می‌کنند. این آمار نشان می‌دهد که کارکنان از شرکت‌هایی که فرصت‌های برابر ایجاد نمی‌کنند، احساس بی‌اعتمادی و نارضایتی دارند.
- کارکنانی که از پس‌زمینه‌های اقتصادی محروم با یک حامی دارند، دو برابر بیشتر از دیگران تمایل دارند به نقش‌های اجرایی یا رهبری برسند. این نکته نشان می‌دهد که داشتن حامیان و مشاوران حرفه‌ای در محیط کار می‌تواند نقش حیاتی در پیشرفت افراد داشته باشد.
- شرکت‌های با مشاغل با مهارت‌های بالا که این انگیزه‌ها را به کار می‌گیرند، می‌توانند تا ۳۵ درصد ارزش بیشتری در اولین ۱۲ سال حرفه‌ای یک کارمند ایجاد کنند. این نشان‌دهنده تأثیر مستقیم سرمایه‌گذاری در تنوع و شمول اقتصادی بر رشد اقتصادی و سودآوری شرکت‌ها است.
یک دیدگاه شخصی: شکستن موانع
«تحرک اجتماعی برای من شخصی است» می‌گوید فری گریجپینک، شریک ارشد مک‌کینزی. «من اولین فرد در خانواده‌ام بودم که وارد دانشگاه شدم و یک حرفه شغلی را دنبال کردم. گذر از این مسیر یک منحنی یادگیری تند بود، اما حمایت‌های حامیان در طول مسیر من تفاوت بزرگی ایجاد کرد. می‌خواهم دیگران نیز همان فرصت‌ها را داشته باشند—برای پیشرفت بر اساس استعداد، نه پس‌زمینه.»
این جمله به خوبی نشان می‌دهد که چگونه حمایت‌های فردی و اجتماعی می‌توانند بر تحرک اجتماعی اثر بگذارند. در بسیاری از موارد، افراد با استعداد از پس‌زمینه‌های اقتصادی ضعیف نیاز به حمایت‌های خاص دارند تا از توانمندی‌های خود بهره‌برداری کنند. همین حمایت‌ها می‌تواند مسیر شغلی آنان را تغییر داده و آنان را به سمت مشاغل با مهارت‌های بالا سوق دهد.
فراخوان به عمل: نیروی کار برای آینده
مسیر پیش رو روشن است. شرکت‌ها می‌توانند با تدوین یک استراتژی قوی برای تحرک اجتماعی از این پنج گام پیش بروند:
- هدف‌گذاری برای افزایش نتایج با یک طرح واضح، جذاب و قابل اجرا: شرکت‌ها باید برنامه‌هایی داشته باشند که به صورت خاص بر بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی کارکنان متمرکز باشد.
- ارزیابی داده‌ها برای درک پس‌زمینه‌های اقتصادی نیروی کار: شناخت دقیق و تحلیل داده‌ها به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که نیازهای کارکنان خود را شناسایی کرده و به آنها پاسخ دهند.
- معماری فرآیندهای جذب، نگهداری و پیشرفت کارکنان: فرآیندهای جذب و پیشرفت باید به گونه‌ای طراحی شوند که به افراد با پس‌زمینه‌های مختلف فرصت برابر برای موفقیت بدهند.
- اقدام از طریق مسئولیت‌پذیری و مدل‌سازی نقش‌ها: شرکت‌ها باید مسئولیت‌پذیری در این زمینه را در سطح رهبری خود قرار دهند تا فرآیندهای شمول اقتصادی به طور موثر پیاده‌سازی شوند.
- ارتقای تنوع اقتصادی با پیگیری پیشرفت‌ها: به منظور اطمینان از پیشرفت در این زمینه، شرکت‌ها باید روندهای خود را پیگیری کرده و به طور مرتب آنها را ارزیابی کنند.
چالش های موجود در برابر تحرک اجتماعی
موانع اقتصادی و فرهنگی در مسیر شمول
با وجود مزایای فراوانی که شمول اقتصادی به همراه دارد، هنوز بسیاری از افراد به دلیل موانع اقتصادی و فرهنگی قادر به بهره‌مندی از این فرصت‌ها نیستند. یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، محدودیت‌های دسترسی به آموزش و مهارت‌های لازم برای شغل‌های با درآمد بالا است. افرادی که از خانواده‌های کم‌درآمد می‌آیند، معمولاً به منابع آموزشی و حمایتی کمتری دسترسی دارند و این امر باعث می‌شود که نتوانند به شغل‌های با مهارت‌های بالا دست یابند. علاوه بر این، بسیاری از افراد از نظر فرهنگی تحت تأثیر تعصبات اجتماعی قرار دارند که ممکن است مانع از پیشرفت آنان در محیط‌های کاری شود. بنابراین، برای تحقق شمول اقتصادی، ضروری است که این موانع شناسایی و به صورت سیستماتیک از میان برداشته شوند.
نقش سیاست گذاری در تسهیل تحرک اجتماعی
نقش سیاست‌گذاران در ایجاد فرصت‌های برابر برای نیروی کار به ویژه در زمینه‌های اقتصادی، بسیار مهم است. دولت‌ها و نهادهای سیاست‌گذار باید با وضع قوانین و مقررات حمایتی، شرایطی را فراهم کنند که افراد از تمام گروه‌های اجتماعی، به ویژه گروه‌های اقتصادی کمتر برخوردار، بتوانند به فرصت‌های شغلی دست یابند. این سیاست‌ها می‌توانند شامل تسهیل دسترسی به آموزش‌های حرفه‌ای، ایجاد برنامه‌های اشتغال‌زایی در مناطق محروم، و حمایت از کارآفرینی باشند. به علاوه، اجرای طرح‌های حمایتی مانند معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌هایی که نیروی کار متنوع استخدام می‌کنند، می‌تواند به کاهش نابرابری‌های اقتصادی کمک کند.
تأثیر شمول اقتصادی بر نوآوری و رقابت پذیری
شمول اقتصادی و رشد نوآوری در شرکت ها
تحقیقات نشان داده‌اند که شرکت‌هایی که به تنوع اقتصادی توجه دارند، عملکرد بهتری دارند و نوآوری بیشتری در محصولات و خدمات خود ارائه می‌دهند. نیروی کار متنوع نه تنها به افزایش دیدگاه‌های مختلف در زمینه‌های شغلی کمک می‌کند، بلکه توانمندی‌های متعددی را برای حل مسائل پیچیده فراهم می‌آورد. این شرکت‌ها با داشتن تیم‌های کاری با پس‌زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی مختلف، قادرند راه‌حل‌های خلاقانه‌تری برای چالش‌ها ارائه دهند و این موضوع به نوبه خود می‌تواند به بهبود عملکرد و افزایش رقابت‌پذیری آنها در بازار جهانی کمک کند. به طور کلی، شمول اقتصادی باعث ایجاد فضای کاری پویا و نوآورانه می‌شود که برای شرکت‌ها مزایای بلندمدت به ارمغان می‌آورد.
چگونگی تقویت رقابت پذیری با شمول اقتصادی
یکی از نتایج شمول اقتصادی در شرکت‌ها، تقویت رقابت پذیری آنها است. زمانی که شرکت‌ها به طور فعال تنوع اقتصادی را در فرآیندهای جذب و نگهداری کارکنان خود در نظر می‌گیرند، می‌توانند به افزایش کارایی و بهره‌وری دست یابند. کارکنان با پس‌زمینه‌های مختلف نه تنها مهارت‌های متنوعی به سازمان می‌آورند، بلکه می‌توانند از طریق تجربه‌های مختلف خود، به ارتقاء کیفیت محصولات و خدمات کمک کنند. این امر به ویژه در دنیای دیجیتال و در دوره‌ای که رقابت در بازار جهانی به شدت فزونی یافته، اهمیت زیادی دارد. بنابراین، شمول اقتصادی نه تنها به عدالت اجتماعی کمک می‌کند، بلکه به رشد و توسعه رقابتی کسب‌وکارها در سطح بین‌المللی نیز کمک می‌کند.
«امیدواریم این تحقیق شرکت‌ها را به اقدام تشویق کند» می‌گوید پیتر کوپر، شریک مک‌کینزی. «بسیاری از شرکت‌ها به طور تاریخی نقش خود را در تحرک اجتماعی نادیده گرفته‌اند. اما مزایا—چه برای جامعه و چه برای سودآوری—غیرقابل انکار است.»
در مک‌کینزی، ما متعهد به ترویج تحرک اجتماعی از طریق پریسم، ابتکار ما در جذب، نگهداری و هدایت استعدادهای متنوع، هستیم. این کار را انجام می‌دهیم تا یک شایسته‌سالاری واقعی بسازیم—یک شایسته‌سالاری که استعدادها را آزاد کرده، نوآوری را تحریک کرده و تأثیرات ماندگار ایجاد کند.
فرصت در اینجا است. لحظه اکنون است. شما چگونه عمل خواهید کرد؟
منبع: mckinsey.com
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.